Pierwsze ruchy teatralne w Tarnowie. To temat kolejnej lekcji zapowiadanego przed miesiącem cyklu wiedzy o historii tarnowskiego teatru. Odsłona druga sięga epizodycznych dziejów od XVIII wieku do II wojny światowej.

Niewielu tarnowian wie, że dzieje teatru w naszym mieście datuje się na XIX wiek. Choć można odnaleźć informacje sugerujące, że pierwsze ruchy teatralne sięgają XVIII wieku i teatru szkolnego, to bardziej wiarygodne (W. Bieniasz „Miasto Tarnów pod względem….”) wskazują na rok 1829. Mowa tu o pojawieniu się ruchu amatorskiego, choć bez wyraźnych oznak stałości, ale pobudzające potrzebę własnego teatru w Tarnowie. Wpływ na te pragnienie miały liczne występy teatrów gościnnych, m.in. z Poznania, Lublina, czy Stanisławowa. Zdarzało się nawet, że w Tarnowie przebywały dwa teatru równocześnie, które w swoim repertuarze miały głównie komedie Fredry i Zapolskiej, ale grano również „Halkę”, „Skąpca”, „Hamleta”. Bogaty repertuar prezentowany tarnowianom pozwał podążać za modą teatralną, mieszkańcy miasta byli na bieżąco z nowościami. Warto też wspomnieć, że w Tarnowie oklaskiwano Helenę Modrzejewską.

Wydarzenia te coraz intensywnej wpływały na pragnienie posiadania własnego teatru. Niestety do połowy I wojny światowej nie spełniło się. Dopiero w 1916 roku w budynku „Sokoła”, było to jedyne miejsce z salą nadającą się dla teatru, Dante Baranowski powołał swój zespół teatralny. Przez dwa sezony, aktorzy grali trzy razy w tygodniu, zawsze dla pełnej sali. Tarnowianie gustowali w farsach i lekkich komediach, zaś na scenie oklaskiwali Irenę Solską, czy Wandę Siemaszkową.

Międzywojnie było bardzo dobrym okresem dla rozwijającego się tarnowskiego ruchu teatralnego. Pojawiły się wtedy dwie znaczące sceny. Pierwsza przy Towarzystwie Muzycznym, która nazwała się Stałym Teatrem Amatorskim, wstawiając m.in. „Lalkę”, „Ułanów księcia Józefa”, czy „Wino, kobieta, dancing”. Druga, to Teatr Domu Żołnierza, gdzie w ciągu pierwszego roku zagrano, aż 35 przedstawień, głównie dla wojska i szkół. Działalność obu zespołów przerwała II wojna światowa. Dopiero od września 1945 roku teatr w Tarnowie odbudowuje swoje dzieje, które trwają do dziś.

Przy okazji lekcji teatr apeluje do mieszkańców Tarnowa by poszukali w swoich domowych archiwach pamiątek związanych z jego działalnością i podzieli się nimi.

Opracowano na podstawie: E. Kapralski “Z dziejów budowy Teatru Tarnowskiego”, Tarnów 1972; E. Kapralski “XX lat zawodowej działalności Teatru w Tarnowie 1957-1967”, Tarnów 1974

Na zdjęciu: Aleksaner Fredro “Damy i huzary”, reż. Romana Bohdanowicz, premiera 30.05.1953