„Zbrodnia i kara”, najsłynniejsza powieść Dostojewskiego, to zarówno kryminał i powieść psychologiczna i filozoficzny traktat. „Zbrodnia i kara” jest klasyczna i popularna, czytana w szkole uchodzi za jedną z kilku najatrakcyjniejszych kanonicznych lektur. Ale czy jest dobrze czytana?

To drobiazgowe studium zbrodni skupia się na konsekwencjach psychologicznych i społecznych przestępstwa. I jest to doprawdy imponująca mapa – umysłu mordercy, jego otoczenia, miasta, wreszcie – umysłowości całego kontynentu. Mało kto jednak dostrzega, że Dostojewski zawarł w powieści równie szeroki namysł nad przyczynami zbrodni, powodami przemocy – namysł głęboko polityczny i rewolucyjny.

Zbrodnia w tarnowskiej „Zbrodni i karze” jest opowiedziana i przeżyta przez sześcioro aktorów i żywy fortepian (pianista Piotr Niedojadło buduje ścieżkę dźwiękową przeważnie z wielkich klasycznych rosyjskich kompozycji). Aktorzy rozważają rozmaite, szerokie konsekwencje czytania Dostojewskiego, pisarza „problemów przeklętych”, „okrutnego talentu”. Z różnych perspektyw przyglądają się historii i bohaterom powieści, opowiadają o nich i łączących ich relacjach, płynnie przechodząc od teatralnego eseju do mocnych sytuacji fabularnych, od emocjonalnych tyrad do intymnych zwierzeń, a wszystko w panoramie amerykańskiego, zbankrutowanego miasta Detroit – do Detroit bowiem z XIX-wiecznego Petersburga przeniesiono akcję spektaklu.

Reżyser żongluje materią „Zbrodni i kary”, (dopisując autorskie fragmenty), usiłując na oczach widzów dociec, czy zbrodnia Raskolnikowa jest największą i na pewno jedyną zbrodnią opisaną w powieści, czy Raskolnikow jest świętym i szlachetnym filozofem, który zbłądził, czy ofiarą drastycznych nierówności społecznych, skrajnego ubóstwa i poniżającego większość ludzi systemu ekonomicznego? I wreszcie, ile w każdym z nas jest Raskolnikowa.

Spektakl jest zarówno komunikatywną analizą świata „Zbrodni i kary”, jak i osobistą, zaangażowaną wypowiedzią twórców, głęboko zakorzenioną w świecie współczesnym i w otaczającej nas rzeczywistości.

Premiera odbyła się 5 czerwca 2021 roku.