22 września o godz. 20:15 odbędzie się Wernisaż wystawy „Profesor Filutek i inne żarty Lengrena”, która będzie dostępna do 11 października 2023.
W foyer, w górnym foyer oraz koło sceny underground Teatru Solskiego zawisną wybrane prace Zbigniewa Lengrena pochodzące z wystawy „Żartownik Lengrena. Zbigniew Lengren (1919 – 2003) z cyklu „Mistrzowie karykatury polskiej”, prezentowanej w Muzeum Karykatury im. Eryka Lipińskiego w Warszawie w 2015 roku.
Ostatnia strona „Przekroju” zawsze kusiła mnie tym filuternym Filutkiem. W zasadzie każdy numer zaczynałem od wertowania właśnie od tyłu i oglądania kolejnej historyjki – mówi Rafał Balawejder, dyrektor teatru. Teraz jest niepowtarzalna okazja, by zobaczyć ilustracje w znacznej większej ilości na naszym foyer, ale także na piętrze i w korytarzach.
Żartów rysunkowych więcej niż 100, a z pewnością więcej niż kilka tysięcy, wyszło spod ręki Zbigniewa Lengrena. Często powtarzał, że są to starannie wyreżyserowane scenki humorystyczne. Trudno się z tym nie zgodzić. Do dziś zaskakują dowcipem i błyskotliwą pointą, urzekają nas swoją treścią i formą, bogatym ładunkiem humoru, wrażliwością i ostrością spojrzenia jednocześnie. Lengren chciał zostać pisarzem lub – ostatecznie – dziennikarzem. Często wspominał, iż nie stało się tak z dwóch powodów. Pierwszym z nich był brak maszyny do pisania. Drugim – Karol Fester ps. „Charlie”. Ten ostatni – znakomity rysownik i karykaturzysta – w 1944 roku namówił Lengrena do wysłania rysunków do kilku nowo powstałych lub reaktywujących po wojnie swoją działalność redakcji czasopism. Jego prace spodobały się i tak został rysownikiem satyrycznym, a oprócz tego również ilustratorem, autorem projektów plakatów i reklam, a także scenografem. Literatura jednak nadal była obecna w jego twórczości: pisał scenariusze dla teatru i programów telewizyjnych, teksty skeczów kabaretowych, opowiadania, limeryki i fraszki. Popularność i rozpoznawalność przyniosły mu rysunki publikowane na łamach tygodnika „Świat” oraz wydany w 1956 roku album 100 żartów rysunkowych z niezapomnianym wstępem pióra Kazimierza Rudzkiego. Był jednak – czasem ku swojemu utrapieniu – przede wszystkim twórcą cyklu historyjek obrazkowych z przygodami Profesora Filutka, ukazujących się od 1948 roku przez kilkadziesiąt lat na łamach tygodnika „Przekrój”.
Zbigniew Lengren
1919 Tuła (Rosja) – 2003 Warszawa
Rysownik, ilustrator, autor tekstów satyrycznych, związany z kabaretem i Telewizją Polską, twórca literatury dziecięcej. W okresie studenckim rozpoczął działalność kabaretową oraz współpracę z tygodnikami „Przekrój” i „Szpilki”. Rysował dla czasopism, m.in.: „Film” (cykl „Z przygód operatora Kręciołka” 1950), „Przekrój” (cykl „Profesor Filutek” w latach 1948–2003). W większości wymienionych czasopism publikował humorystyczne rysunki o tematyce obyczajowej. Popularność przyniosła artyście pierwsza duża publikacja 100 żartów rysunkowych (1956) ze wstępem Kazimierza Rudzkiego. Zasłynął jako twórca postaci Profesora Filutka z „Przekroju”. Wiele książek z jego rysunkami wydano w Niemczech, w tym monumentalną Das dicke Buch Lengren (1974), zawierającą nie tylko rysunki ale też przedruki żartobliwych artykułów prasowych Lengrena o charakterze poradnikowym. Przygody Profesora Filutka wydano też w Chinach. Ważną część spuścizny stanowi twórczość dla dzieci – zarówno książki autorskie z własnymi ilustracjami jak i ilustracje do książek innych autorów. Tworzył również karykatury portretowe (głównie artystów, aktorów, literatów), oraz „portrety liryczne” czy „głowy z wyobraźni” – jak je określał. Zajmował się również fotografią. W latach 1952–1958 współpracował z warszawskimi teatrami jako autor tekstów, aktor, konferansjer i scenograf. Sporadycznie projektował plakaty teatralne, filmowe, propagandowe i komercyjne. Od końca lat 50. współpracował z TVP, prowadząc programy, m.in.: kabaret „Tele-Mele”, „czy, „Żartoteka”. Pisał teksty do telewizyjnego „Wielokropka”. Redaktor Działu Rozrywki TVP oraz autor programów na dobranoc dla dzieci (adaptacja tekstów, scenografie, prowadzenie). Współautor filmów animowanych zrealizowanych przez Studio Filmów Rysunkowych w Bielsku-Białej.
Nagrody i wyróżnienia: 1964 Montreal, Międzynarodowy Salon Karykatury – IV nagroda; 1988 – Złota Szpilka z Wawrzynem; Eryk 2001 – wyróżnienie SPAK; Ławeczka 2003 – wyróżnienie SPAK. Odznaczenia: 1955 – Złoty Krzyż Zasługi; 1977 – Order Uśmiechu.
Opracowano na podstawie materiałów pochodzących z Muzeum Karykatury im. E. Lipińskiego w Warszawie
Wydarzenie jest częścią projektu TARNOC realizowanego w ramach TARNÓW NOWE SPOJRZENIE, którego głównym prowadzącym jest Miasto Tarnów. Wydarzenie sfinansowano ze środków Funduszy Norweskich w ramach Programu Rozwój Lokalny. Wspólnie działamy na rzecz Europy zielonej, konkurencyjnej i sprzyjającej integracji społecznej
Wystawę przygotowano we wsparciu Muzeum Karykatury im. Edwarda Lipińskiego w Warszawie
